کیست یک محوطه بسته با غشایی مجزا است، که عموما سلول های تشکیل دهنده آن با بافت اطراف خود متفاوت می باشند. کیست می تواند شامل مواد نیمه جامد، مایع و حتی گاز باشد. در صورتی که مایع داخل کیست چرکی شود، آبسه تشکیل می شود. کلیه یکی از ارگان های بدن است که به طور شایع دچار کیست می شود. در واقع کیست کلیه حاصل ازدیاد سلولی سلول های پوششی (اپی تلیال) کلیه و تجمع مایع در آنها هستند.

کیست کلیه می تواند در هر جایی از کلیه تشکیل شود، هم چنین تشکیل کیست در کلیه می تواند بصورت ارثی و مادرزادی (بیماری کلیه پلی کیستیک) و یا غیر ارثی (کیست ساده) باشد.

کیست ها گاهی یک یا دو عدد در کلیه بوجود می آیند و اندازه آنها کوچک می باشند و بندرت ممکن است عارضه ای به کلیه برساند. این نوع کیست ها را کیست های ساده می گویند. این کیست ها معمولا” در سنین بالا بوجود می آیند. ۵۰ درصد افراد بالای ۴۰ تا ۵۰ ساله دارای این کیست ها هستند. معمولا” کیست ها هیچگونه درمانی نیازندارند، مگراینکه کیست بزرگ شود و باعث درد یا آسیب کلیه شود، درغیراینصورت تخلیه کیست، ضرورت پیدا می کند.

علل ایجاد کیست کلیه چیست؟

پزشکان علت دقیق تشکیل کیست های ساده ی کلیوی را نمی دانند. به جز پیری، عوامل خطر دیگری برای ایجاد کیست های ساده کلیوی، وجود ندارد. جالب است بدانید، رژیم غذایی و سبک زندگی عواملی هستند که به نظر نمی رسند، بر ایجاد این نوع کیست ها تاثیر گذار باشند.

کیست های کلیوی ساده همراه با افزایش سن افراد، نسبتا شایع هستند. در واقع، تا ۲۵ درصد افراد بالغ بالای ۴۰ سال و نیمی از افراد بالای ۵۰ سال در مقطعی از زندگی به کیست های ساده کلیوی مبتلا می شوند. علاوه بر این، مردان بیشتر از زنان در خطر ابتلا شدن به کیست های کلیوی قرار دارند.

برای درمان کیست‌های بزرگتر می‌توان از اسکلروتراپی و جراحی استفاده کرد

علائم کیست کلیه

کیست ساده ممکن است هیچ علامتی از خود نشان ندهد. هر چند، اگر کیست بزرگ و یا عفونی شود، احتمالا علائم زیر نمایان خواهند شد:

تب

ایجاد درد در کمر یا ناحیه بین دنده‌ها و لگن

ایجاد درد در قسمت بالای شکم

تورم شکم

ادرار بیش از حد

وجود خون در ادرار

ادرار تیره

علائم بیماری کلیه پلی کیستیک عبارتند از:

ایجاد درد در پشت و کمر

فشار خون بالا

وجود خون در ادرار

آیا کیست کلیه خطرناک است؟

بسیار مهم است که متخصص اورولوژی نوع و محل کیست‌های کلیه را بررسی کند. اغلب نشانه‌هایی مانند ضخامت جدار کلیه، کلسیفیکاسیون و نامشخص بودن مرز کیست وجود دارد که به احتمال زیاد با سرطان کلیه در ارتباط هستند.

متخصص اورولوژی از یک سیستم درجه‌بندی به نام سیستم امتیازدهی بوسنیاک یا  Bosniak برای شناسایی کیست استفاده می‌کند. درجات بالاتر  بوسنیاک یا  Bosniak با افزایش احتمال سرطان کلیه در ارتباط است. کیست‌های درجه Bosniak 1 تقریباً همیشه خوش‌خیم (غیرسرطانی) هستند و اکثر کیستها را شامل میشوند .

کیست کلیه

تشخیص کیست ساده کلیوی :

بهترین ابزار تشخیصی برای کیست کلیه ، سونوگرافی است. سونوگرافی وسیله ای ارزان، در دسترس و بدون اشعه یونیزان بوده که حتی در خانم باردار نیز محدودیت استفاده ندارد. کیست ساده در سونوگرافی به صورت کیستی با شکل گرد یا بیضی با جدار نازک، صاف و بدون کلسیفیکاسیون (فاقدرسوب کلسیم در جدار کیست) است.

در صورت تایید ساده بودن کیست کلیه در سونوگرافی ‏(Simple Cyst)، به بررسی اضافه تری نیاز نمی باشد. در صورتیکه مشخصات فوق در سونوگرافی دیده نشود و یا هر گونه تردیدی راجع به ساده بودن کیست وجود داشته باشد، جهت تشخیص بهتر از سی تی اسکن با تزریق ماده حاجب بهره می گیریم.

هم چنین در بیمارانی که به علت نارسایی کلیه و بالا بودن کراتینین امکان تزریق ماده حاجب وجود ندارد، از MRI با تزریق گادالینیوم استفاده می شود.

انواع درجات کیست های ساده کلیوی :

کیست های ساده کلیوی بر اساس نمای ظاهری در سی تی اسکن به ٤ درجه تقسیم می شوند:

درجه اول:

تماما مشخصات کیست ساده را داشته و نیاز به اقدام اضافه ای ندارند.

درجه دوم:

کیست خوش خیم کلیوی که در بعضی موارد (مانند ضخامت دیواره و یا رسوب کلسیم در دیواره کیست) با کیست ساده کلیه، متفاوت می باشد. این گروه نیاز به اقدام جراحی نداشته، اما بهتر است به دقت پیگیری شوند.

درجه سوم:

جدار کیست کاملا ضخیم و نامنظم به همراه رسوب فراوان کلسیم در دیواره کیست است. ٥٠٪ این کیست ها در طول زمان، شانس ایجاد بدخیمی داشته و بهتر است از طریق جراحی خارج شوند. تصویر سمت چپ کیست درجه ٣ را نشان می دهد، که همانگونه که مشاهده می کنید از طریق جراحی از بدن فرد خارج شده است.

درجه چهارم:

سرطان کیستیک کلیه بوده و نیاز به درمان جراحی و خارج ساختن کامل کیست همراه با حاشیه کیست دارد. بسته به وسعت و محل کیست جراحی فوق می تواند بصورت پارشیل نفرکتومی (خارج سازی قسمتی از کلیه) و یا توتال نفرکتومی (خارج سازی تمام کلیه) باشد.

یک رژیم قلیایی به جای رژیم اسیدی، کلیه ها را تمیز می کند

درمان کیست :

اگر بتوان با سونوگرافی و سی تی اسکن و ام آر آی (MRI) به تشخیص دقیق کیست رسید، ابتدا پزشک در مورد مشکلات احتمالی که ممکن است کیست برای فرد ایجاد کرده باشد سوالاتی خواهد کرد.

مثلا این‌ که درد در ناحیه پهلو دارد یا خیر، یا سابقه‌ای از تب یا ادرار خونی دارد یا نه؟ اگر کیست فرد کوچک باشد و هیچ یک از علائم فوق را نداشته باشد، به احتمال زیاد اقدام درمانی خاصی نیز لازم نخواهد بود. فقط ممکن است پزشک صلاح بداند ۶ تا ۱۲ ماه بعد با سونوگرافی یا سی تی اسکن، اندازه یا احتمال رشد کیست را پیگیری نماید.

برای درمان کیست‌های بزرگتر می‌توان از اسکلروتراپی و جراحی استفاده کرد.

اسکلروتراپی: از اسکلروتراپی برای تخلیه کیست استفاده می‌کنند. در این روش، طی بی حسی موضعی، پزشک با استفاده از سونوگرافی، سوزن نازکی را وارد کیست کرده و مایع درون آن را تخلیه می‌کند. گاهی اوقات پزشک پس از تخلیه کیست، آن را با محلول الکل پر می‌کند تا از رشد مجدد آن جلوگیری کند. به احتمال زیاد پس از انجام این عمل می‌توانید در همان روز مرخص شوید.

عمل جراحی: اگر کیست باعث اختلال در عملکرد کلیه شود، نیاز دارید که با جراحی آن را خارج کنید. در حین انجام این عمل، شما بیهوش خواهید بود. جراح معمولا با استفاده از لاپاروسکوپی، کیست‌ها را از بین خواهد برد. ابتدا جراح کیست را تخلیه می‌کند، سپس دیواره‌های کیست را می‌سوزاند. پس از جراحی، احتمالا یک یا دو روز باید در بیمارستان بمانید.

یکی از درمان‌های کیست‌های کلیه، مصرف آب بیشتر است

درمان های خانگی برای کیست های کلیه:

مصرف رژیم غذایی شامل همه نوع غلات، سبزیجات تازه و میوه، تخم مرغ، شیر و کمی گوشت.

یکی از درمان‌های کیست‌های کلیه، مصرف آب بیشتر و پرهیز از مصرف نمک و گوشت قرمز و مواد لبنی بیش از حد

گیاهانی که به بهبود عملکرد کلیه ها کمک می کنند، مانند؛ گل گاوزبان، برگ قاصدک، زالزالک بری، پوریا، جینکو بیلوبا، چای سبز، لیمو علف (چای)، شیر خار، رهمانیا، جعفری، کرفس، درخت عرعر، Roship (نوعی چای)، عشبه بیابانی و توت می باشند.

یک رژیم قلیایی به جای رژیم اسیدی، کلیه ها را تمیز می کند. رژیم قلیایی می تواند شامل غذاهایی مانند سبزیجات تازه و میوه ها، آب لیمو، آب، برنج قهوه ای، سوپ میسو و آب میوه های سبز باشد. و رژیم غذایی اسیدی، شامل؛ مواد غذایی مانند شکر، گندم، لبنیات، گوشت قرمز، پرتقال، الکل، غذاهای کنسروی و فرآوری شده است.