معنی عاق والدین:
عاق والدین، به معنای این است که فرزند پدر و مادر را آزار دهد و آنان را با زبان و رفتار از خود برنجاند. البته واژه عقوق در لغت به معنی بریدن آمده، در این صورت منظور از عاق والدین، قطع رحم با آنان است. ملا مهدی نراقی عاق والدین را بدترین نوع قطع رحم دانسته و معتقد است هر آنچه که به نکوهش قطع رحم دلالت میکند بر نکوهش عاق والدین نیز دلالت دارد. همچنین عاق والدین را از رذایلی میداند که مربوط به قوای غضبیه و شهویه است و از کینه و خشم یا بخل و حب دنیا ناشی میشود.
عواقب عقوق والدین در دنیا و آخرت چیست؟
عاق والدین از رذایل اخلاقی است که در روایات به گناه کبیره بودن آن تصریح[۹] و پیامدهای زیادی دارد از جمله:
– موجب خشم خدا و پیغمبر (ص) است.
– مانع قبولی نماز است.
– سلب توفیق میکند و گره در کار میاندازد.
– دعا اجابت نمیشود.
– فقر و تنگدستی میآورد.
– موجب جوان مرگی است.
– سبب گرفتگی زبان هنگام مرگ برای ادای شهادتین است.
– مایه حزن و اندوه و عذاب دنیاست.
– خداوند با عاق والدین سخن نمیگوید.
– خداوند نگاه رحمت به او ندارد.
– عاق والدین از جمله فراموششدگان است.
– بهشت بر عاق والدین حرام است.
از عواقب عاق والدین اجابت نشدن دعاهاست
احادیث در مورد عاق والدین:
امام هادى عليه السلام :
عاقّ [والدين] ، نادارى در پى دارد و به خوارى مى كشاند .
(بحار الأنوار ، ج ۷۴ ، ص ۸۴)
پیامبر اکرم (ص):
نسبت به پدر و مادر نیکوکار باش تا پاداش تو بهشت باشد ولی اگر عاق آنها شوی جهنمی خواهی بود.
(اصول کافی، ج ۲، ص ۳۴۸)
امام علی (ع):
کسی که پدر و مادر خویش را غمگین سازد عاق والدین شده است.
(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶۴)
امام صادق (ع):
از گناهانی که هوا را تیره و تار میکند عاق والدین شدن است.
(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۷۴)
پیامبر اکرم (ص):
از عاق والدین شدن بپرهیزید، زیرا با اینکه بوی بهشت از مسافت هزار سال به مشام میرسد، عاق والدین و کسی که قطع رحم کند آن بو را احساس نخواهد کرد. (یعنی بیش از هزار سال از بهشت فاصله دارد.)
(بحار الانوار، ج ۷۴، ص ۶۲)
راههای رفع عاق والدین چیست؟
برای جبران عاق والدین اگر آنها در قید حیاتاند:
۱) بایست به والدین ثابت کنی که دیگر قصد تکرار چنین عملی را نداری.
۲) چون به خاطر این ظلم، والدین شما آزرده خاطر شدهاند، بهتر است بیشتر از سابق احترام و ادب و اطاعت را نسبت به ایشان رعایت کنی. که سبب نرم شدن قلب والدین شما میشود. نهایتا با کمال خضوع و با توسل و خواهش از درگاه خداوند متعال و ائمه معصومین (ع) از والدینت بخواهی که تو را مورد بخشش قرار دهند. مطمئن باش که خدای مهربان قلب پدر و مادر را از جنس مهربانی خویش آفریده است. امکان ندارد فرزندی از آنان عذرخواهی کند و آنها او را نبخشند.
اما اگر در قید حیات نیستند:
۱) واجباتی که از آنها در حال حیات فوت شده مثل نماز و روزه و حج و بدهیهای آنها ادا گردد.
۲) به آنچه وصیت کردهاند، عمل شود.
۳) آنها را تا آخر عمر نباید فراموش کرد. باید برایشان طلب آمرزش و رحمت کرد. به نیابت از آنها صدقه داد. اعمال مستحب به قصد و نیت آنها به جا آورد. هدایای معنوی برای آنها فرستاد.