نفقه

نفقه به همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل و هزینه های درمانی، بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به دلیل نقصان یا مرض گفته می شود.

میزان نفقه

برای تعیین میزان نفقه، باید ملاک ها و معیارهایی را مورد توجه قرار داد. در حقیقت، ضابطه موجود برای تعیین میزان نفقه، بر مبنای شئونات خانوادگی زن، عرف و عادت ساکنان هر منطقه و وضع مالی مرد، است و در صورت نبود توافق میان زوجین در خصوص میزان نفقه، دادگاه، خود میزان نفقه را تعیین می کند.

نفقه دوران عقد ازدیدگاه عرف

نفقه دوران عقد از دیدگاه عرف ،در مناطق مختلف ایران ،متفاوت است. در برخی مناطق بویژه مناطق روستایی تا زمانیکه مراسم عروسی گرفته نشده باشد و زن رسما خانه شوهر نرفته باشد پرداخت نفقه دوران عقد برعهده مرد نیست. همچنین زن در اغلب موارد نیازی به اذن و اجازه مرد ندارد بلکه همانند سابق امور دختر از سوی پدر اداره می گردد.

رایج ترین شرایط پرداخت نفقه در دوران عقد بدین صورت است که نیمه از مخارج به عهده پدر و نیمه به عهده همسر است. همچنین در این صورت معاشرت و نزدیکی زوجین بدون از دست دادن باکرگی دختر مورد تایید خانواده است.

جنبه‌ی حقوقی و قضایی نفقه در دوران عقد

از نگاه قانون گذار و رویه معمول محاکم که در حال حاضر مبنا است و روابط زوجین در دوران عقد بر این اساس است، به محض جاری شدن خطبه عقد و امضاء سند ازدواج توسط زوجین،حقوق و تکالیف قانونی در این ارتباط حاکم و برقرار می گردد. در این خصوص در ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی در فصل هشتم در بحث حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر بیان شده است.

پس از اینکه نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود” یکی از حقوقی که زن و مرد به محض امضاء سند ازدواج نسبت به هم پیدا می کنند تکلیف مرد به پرداخت نفقه زن(از جمله نفقه دوران عقد) و تکلیف زن به تمکین از مرد است اعم از تمکین عام وتمکین خاص.

زوجه در صورتی مستحق نفقه است که از همسر خود تمکین کند و هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. تمکین به معنای اطاعت زن از شوهر در ادای وظایف زوجیت، حسن معاشرت و سکونت در منزل شوهر است.

البته لازم به ذکر است عدالت قضایی اقتضاء دارد،قاضی دادگاه در زمان بروز اختلاف در خصوص نفقه دوران عقد و ارجاع آن به محکمه، عرف محل و رویه خانواده های زوجین را ملاحظه نماید،چرا که در علم حقوق عرف از جایگاه ویژه ای برخوردار است به حدی که به عنوان یکی از منابع علم حقوق محسوب گردیده است.

از نظر قانون هرگاه شوهر شرایط زندگی مشترک را فراهم کرد و زن بدون داشتن دلیل قابل قبولی حاضر به زندگی مشترک نشد به وی نفقه تعلق نخواهد گرفت البته برای اثبات این موضوع زوج باید طی اظهارنامه ای مراتب آمادگی خود برای شروع زندگی مشترک را اعلام نماید.

برابر ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی اگر زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زناشویی و زوجیت امتناع کند، حق مطالبه نفقه ندارد، و همچنین به موجب صراحت ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی زن می تواند انجام وظایف زناشویی را منوط به پرداخت مهریه نماید و تا زمانیکه مهریه خود را دریافت ننموده است تمکین ننماید و به خانه شوهر نرود.
نفقه در دوران عقد,نفقه در عقد,پرداخت نفقه در عقد

نفقه در دوران عقد از دیدگاه عرف، حقوقی و فقه

عدم پرداخت نفقه، جرم محسوب می‌شود

نفقه از جمله جرایم مستمر به شمار می رود؛ یعنی در صورت عدم پرداخت، به دفعات قابل شکایت کیفری است. به عنوان مثال، اگر نفقه مرداد ماه پس از شکایت کیفری از شوهر اخذ شد اما او از پرداخت نفقه ماه بعد خودداری کرد، زن می تواند مجدداً شکایت ترک انفاق را مطرح کند. به همین لحاظ «ترک انفاق» جرم مستمر محسوب شده و با گذشت شاکی، پرونده بسته می شود.

زنی که همسرش از پرداخت نفقه به وی خودداری می کند، علاوه بر امکان طرح شکایت کیفری، می تواند دادخواست حقوقی نیز ارایه دهد. در صورت طرح شکایت کیفری و رسیدگی موضوع از سوی دادگاه، مرد به پرداخت نفقه محکوم خواهد شد.

در چنین شرایطی، اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند، به مجازات حبس محکوم می شود. البته باید تاکید کرد که نفقه مربوط به زمان حال از طریق کیفری قابل مطالبه و نفقه مربوط به گذشته با ارایه دادخواست حقوقی قابل پرداخت است.

قانونگذار در ماده ماده ۶۴۲ کتاب تعزیرات قانون مجازات اسلامی تصریح کرده است که هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه زن خود را در صورت تمکین ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند، دادگاه او را از سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می کند. در صورت عدم توانایی مرد به پرداخت نفقه یا اینکه به هیچ طریقی نتوان مرد را مجبور به پرداخت نفقه کرد، زن می تواند دادخواست طلاق دهد.

شرایط حوقوقی نفقه در عقد موقت

در صورتی که زنی به عقد موقت مردی درآید، نفقه به وی تعلق نمی گیرد مگر اینکه آنان توافق به پرداخت نفقه کرده باشند. در این خصوص قانونگذار در ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی می گوید که در عقد انقطاع، زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده یا آن که عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.

شرایط نفقه دوران عقد از دیدگاه فقهاء و مراجع دینی

بسیاری از فقهاء معتقدند تا زمانیکه دختر در منزل پدری سکونت دارد و خانه شوهر نرفته است، همانند سابق باید از پدر خود تبعیت کند و تامین هزینه های زندگی وی یا همان نفقه دوران عقد به عهده پدر است.

البته بین ایشان اختلاف نظر هست برخی معتقدند اگر منظور از تمکین را فقط تمکین عام بدانیم پرداخت نفقه دوران عقد واجب است اما اگر منظور از تمکین،تمکین عام و خاص باشد چون در عرف جامعه تا دختر خانه شوهر نرفته امکان تمکین خاص نیست پس زوج تکلیفی در پرداخت نفقه دوران عقد ندارد. در واقع بسیاری از فقها و مراجع دینی در این خصوص به عرف منطقه یا محل توجه دارند.

این توصیه‌ها را جدی بگیرید
نفقه در دوران عقد,نفقه در عقد,پرداخت نفقه در عقد

توصیه‌هایی برای پیشگیری از اختلافات پیرامون پرداخت نفقه در دوران عقد

توصیه می‌شود برای پیشگیری از اختلافات بین زوجین و خانواده‌ها، قبل از جاری شدن نکاح و ثبت اسناد رسمی ازدواج درباره این مسائل به گفتگو بپردازید و به نقطه نظر مشترکی برسید. و آن شرایط را عقدنامه درج کرده تا از بروز سوءتفاهمات احتمالی آتی جلوگیری کنید.

همچنین برخی از خانواده ها،اجازه نمی‌دهند دختر پیش از عروسی با داماد ارتباط نزدیک وتنهایی داشته باشد. به طور مثال خانواده اجازه ماندن دور از خانه در شب در صورتی که با داماد است و سفر رفتن به آن‌ها را نمی‌دهد، در این صورت ممکن داماد نسبت به پرداخت نفقه با وجود این شرایط معترض شود

و موجبات بروز کدورتهایی بین زوجین یا خانواده ها گردد. از این رو بهتر است خانواده ها و زوجین قبل از عقدنامه در جزئیات شرایط دوران عقد هم به تفاهم برسند و در عقدنامه یا به هرنحو دیگری که مقتضی می‌دانند به صورت مکتوب شرایط را ذکر کنند.